Academisch lezen: Onderscheid maken tussen feit en mening

Nu je weet op welke manieren teksten ons kunnen overtuigen, is het ook belangrijk het verschil te kennen tussen feiten en meningen en hoe ze te herkennen.

Feiten zijn verifieerbare beweringen en zijn altijd objectief. Een feit bevat geen mening van de auteur en een feit kan bewezen worden. Bijvoorbeeld: Ik betaal 500 euro per maand voor mijn kamer.

Meningen zijn opvattingen van een auteur, een attitude of overtuiging. Ze kunnen niet bewezen worden als waar of onwaar. Je ziet meningen vaak bij controversiële onderwerpen, wanneer de toekomst wordt voorspeld of wanneer meningen worden geuit over mensen, dingen of plaatsen. Bijvoorbeeld: 500 euro voor een kamer is te duur.  

Hoe herken je een feit?

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Kan de verklaring worden bewezen of aangetoond? Bijvoorbeeld door getuigen of documenten?
2. Kunt je het in de praktijk zien gebeuren?

Hoe herken je een mening?

1. Je ziet woorden waar een waardeoordeel aan vast zit (slechtste, goede, waardeloze, .. )
2. Je ziet vaak bijwoorden die de kwaliteit van een woord beïnvloeden (altijd, waarschijnlijk, mogelijk, zou, ...)

Het vermogen om meningen van feiten te onderscheiden is zeer belangrijk bij het lezen. Een goede lezer moet zich bewust zijn van het doel van de auteur. Bijvoorbeeld, wil de auteur je overtuigen? Entertainen? Informeren? Als je het doel van de auteur kent, kun je kritischer zijn ten aanzien van de informatie die je krijgt. Is de informatie die als feit wordt gepresenteerd ook echt een feit? Of is het de mening van de auteur?

Gebruik de volgende vragen als je wilt weten wat het doel van de auteur is:

1. Wie is de auteur van de tekst? Wat is zijn beroep? Is de auteur een autoriteit op het gebied van het onderwerp? Werkt hij voor een bepaald bedrijf dat voordeel heeft bij de publicatie?
2. Wat is het doel van de tekst? (b.v.: informeren, onderwijzen, amuseren, overtuigen)
3. Voor wie is het geschreven? (andere specialisten op dit gebied, consumenten, algemene lezers, enz.)
4. Bereikt de tekst zijn doel? Dat wil zeggen, een informatieve tekst kan een bijkomend doel hebben dat verder gaat dan informatief zijn. Wil deze tekst je ergens toe overhalen, bijvoorbeeld een aankoop doen?