Misschien bent je al bekend met het woord 'vloeiendheid'. Wanneer iemand een taal spreekt zonder aarzelingen of lange pauzes en zonder veel na te hoeven denken over de woorden of de grammatica die hij wil gebruiken, noemen we die persoon een 'vloeiende' spreker van die taal.
Bij lezen is vloeiendheid iets soortgelijks. Vloeiend lezen houdt in dat je teksten in een passend tempo leest en ze tegelijkertijd in voldoende mate begrijpt. Het impliceert ook het vaardig lezen van teksten met een bepaald doel; je zou bijvoorbeeld eerst de samenvatting van een onderzoeksverslag kunnen lezen om te zien of je verwacht er het antwoord op een vraag in te vinden. Met andere woorden: een vlotte lezer leest een tekst vrij snel, begrijpt het grootste deel ervan en weet hoe hij efficiënt moet lezen. Wanneer je een tekst leest en vaak moet stoppen, bijvoorbeeld om een regel te herlezen of om een woord op te zoeken, breekt dit je leesflow. Je kunt je voorstellen dat dit nogal vervelend kan worden als er op de universiteit van je verwacht wordt dat je veel leest.
We kunnen drie soorten vloeiend lezen onderscheiden. De eerste is op woordniveau. Hoe sneller je een gelezen woord kunt koppelen aan een woord uit je woordenschat, hoe sneller je een tekst zult begrijpen. Het tweede niveau is dat van de zin. Wanneer je leest, moet je grammaticale informatie herkennen, zodat je weet wat de combinatie van woorden in de zinnen precies betekent. Het laatste type is vloeiendheid op tekstniveau. Je gebruikt je kennis van woordenschat en grammatica gedurende een langere periode om een volledige tekst te begrijpen.
Er zijn verschillende redenen waarom je je leesvaardigheid zou willen verbeteren. De eerste is dat hoe sneller je de informatie in een tekst kunt verwerken, hoe meer teksten je binnen een bepaalde tijd kunt doorwerken. Als universiteitsstudent moet je veel lezen; er zijn veel tekstboeken, artikelen en andere bronnen die je voor een cursus moet lezen, soms meerdere tegelijk. Snel en vaardig kunnen omgaan met grote hoeveelheden informatie komt dan van pas.
Behalve dat je sneller wordt, betekent het verbeteren van je leesvaardigheid ook dat je meer begrijpt van een tekst. Eerder stelden we al vast dat vloeiend lezen niet alleen inhoudt dat je woorden die je ziet koppelt aan woorden die je kent, maar ook dat je de informatie begrijpt die in de grammatica verborgen zit en dat je dit gedurende langere tijd doet. Wanneer je leesvaardigheid toeneemt, worden al deze processen automatischer. En als je minder energie hoeft te besteden aan het ontcijferen van woorden en grammatica, kun je meer moeite besteden aan het interpreteren van minder voor de hand liggende informatie, zoals de relaties tussen ideeën, de houding van de auteur of je eigen reactie op een tekst.
Dit is logisch als je denkt aan de hoeveelheid informatie die je op een bepaald moment kunt onthouden. Wanneer je leest, kunnen de woorden, de grammaticale informatie en wat het allemaal betekent, slechts voor een korte tijd in je geheugen worden opgeslagen. De ruimte in je werkgeheugen is beperkt, dus er is maar een beperkte hoeveelheid informatie die daar op een gegeven moment kan worden opgeslagen. Wanneer lezen meer automatisch gaat, zonder dat je informatie over woorden of grammatica tijdelijk in je werkgeheugen hoeft op te slaan, is er meer ruimte voor andere soorten informatie uit de tekst die je zullen helpen meer te begrijpen.
Er zijn veel manieren om vloeiender te lezen. Het belangrijkste is dat je een betere lezer wordt door vaker te lezen; zo simpel is het. Dit is zelfs zo belangrijk om beter te worden in lezen, dat we er een hele pagina aan gewijd hebben (zie de pagina 'Lezen voor plezier' in deze module). Er zijn echter ook andere activiteiten die je kunnen helpen je leesvaardigheid te verbeteren. Deze trainen je om sneller informatie uit een tekst te verwerken. Hier zijn onze favorieten:
