Verantwoordelijkheid nemen doe je door in verschillende fases te reflecteren, te denken over je handelen. Je reflecteert continu om je te ontwikkelen. Je wilt je leeromgeving begrijpen, want als je deze begrijpt, dan kun je deze ook beïnvloeden. Dit proces noemen we zelfregulatie. Je doorloopt afwisselend en continu de volgende denkfases:
Je werkt samen als je gezamenlijk een doel wilt bereiken en jullie elkaar kunnen aanvullen en ondersteunen. Je staat open voor degene(n) met wie je samenwerkt, voor de (inbreng van de) ander. Je communiceert, je hebt respect voor verschillen, biedt hulp, maakt afspraken en komt deze ook na. In dit onderdeel behandelen we een belangrijk aspect van samenwerken, namelijk ‘afspraken nakomen’. Meer informatie over de andere elementen kun je vinden in het onderdeel Samenwerken en communicatie.
Voor een optimale samenwerking is afspraken maken belangrijk. Zo maak je duidelijk wie wat doet. Je hebt een plan waarin ieder een eigen takenpakket heeft. Om het gezamenlijke doel te bereiken, moet iedereen zich aan de afspraken houden.
Je kunt ook afspraken maken met jezelf als je doelen stelt. Wil je die doelen ook bereiken, dan is het belangrijk om je aan de afspraken te houden.
Jij studeert en hebt een doel. Jij weet wat je wil en hoe je dat wilt bereiken. Je werkt meestal zelfstandig. Op sommige momenten en bij sommige onderwerpen heb je andere mensen nodig. Je moet je studiegenoot, docent, mentor, familie of vriend laten weten wat je wilt en wat je vindt. Je vraagt aandacht en verwoordt goed wat je van ze wilt. Het kan gebeuren dat anderen je, bewust of onbewust, belemmeren bij het bereiken van je doel. Dan moet jij kunnen aangeven wat jou is opgevallen, wat je hiervan vindt en wat je graag zou willen. Op de volgende manier kun je communiceren over wat je wilt en wat je vindt:
Bij verantwoordelijkheid nemen hoort ook het oplossen van problemen. Je wilt voorkomen dat de problemen in je leerproces je tegenhouden om je doel te bereiken. Om een probleem te (h)erkennen en tot een plan te komen om het probleem op te lossen gaat het om:
Als je met aandacht leert, dan herken je snel problemen. Je kunt problemen tegenkomen op het gebied van kennis en op het gebied van vaardigheden. Vervolgens ga je onderzoeken wat het probleem precies is en beschrijf je het probleem zo gedetailleerd mogelijk. Tot slot ga je aan de slag om oplossingen te bedenken. Dit onderdeel behandelen we in een ander onderdeel, Creatief denken.
Je kunt ook anderen betrekken bij jouw leerproces. We zijn geneigd om zelfstandig leren heel letterlijk te nemen en alles alleen te doen. Door anderen te betrekken bij jouw leerproces, laat je zien dat je nieuwsgierig bent naar de inzichten van anderen en de wereld om je heen. Oplossingen kunnen ook door anderen worden bedacht. Vraag dus niet alleen gericht om hulp als het niet lukt om een oplossing te bedenken. Ideeën uitwisselen zorgt voor groei en laat je ontdekken waar je zelf geen vragen over stelt of over nadenkt. Je leert dingen van anderen die je anders nooit had geweten.